Langzaam kom ik toch ergens met Hutton. Hoewel het telkens slechts vingerwijzingen zijn die hij geeft. Zo spreekt hij van gewoontes die de eigenschap bezitten iets te communiceren dat oorspronkelijk archaïsch is, ongeacht de werkelijke ouderdom van de gewoonte.[1] Deze gewoontes roepen dus oorspronkelijke oeroude gevoelens op. In verband met rituelen deed mij dit denken een artikel dat ik ooit heb gelezen; ‘Rituelen. Deuren naar het heilige.’
In dit artikel beschrijft de theoloog Ekkehard Muth een fenomeen, dat hij het symbolisch bewustzijn noemt. De ontdekking ervan vormt voor hem de sleutel tot de onvervangbare waarde van rituelen. Het symbolisch bewustzijn betreft een deel van het bewustzijn dat dieper ligt dan het rationeel bewustzijn. Het probleem is dat we daar niet zomaar bij kunnen komen. We weten niet wat er in omgaat, maar het kan, zodra het door symbolen en rituelen aangeraakt wordt, opeens glashelder worden. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer je door de liturgie geraakt wordt. Of wanneer je tijdens een muziekstuk ineens de tranen voelt opkomen. Het kan ook gebeuren op momenten dat je bij grote keerpunten in je leven vol verwondering beseft dat je boven jezelf wordt uitgetild. Op die manier kunnen we tijdens het ritueel God ervaren.[2]
Wat ik mij ineens realiseerde is dat rituelen ons in contact brengen met de diepere lagen van ons bewustzijn. Wanneer we daarmee contact maken is er sprake van een manier van weten die voorbij gaat aan de manier van weten die eigen is aan de moderne wetenschap. Daar hebben we geen empirische bewijzen nodig, of geschriften waarin nauwkeurig is vastgelegd wanneer bepaalde gebeurtenissen zich hebben voorgedaan. Wanneer we in contact staan met de diepere lagen van ons bewustzijn, kan er ineens sprake zijn van een manier van weten die gelijk staat aan zeker weten, zoals dat ook in de wetenschap het geval is. Daarmee betreden we het terrein van filosofie, de theologie en de psychologie binnen welke wetenschappelijke disciplines veel over dit onderwerp is geschreven. Daarover meer in volgende blogs.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten